سرویس سیاست مشرق- اعتدالیون این روزها در تلاش هستند تا خود را یک جریان مستقل و دارای گفتمان هویتی مطرح کنند، بررسی کنشهای این جریان بیانگر آن است که آنها در بحبوحه آشوبهای سال گذشته و در نقطهای میان سید محمد خاتمی (که اصلاحات درون قانون اساسی را پیشنهاد کرده بود) و میرحسین موسوی (که خواهان تأسیس مجلس مؤسسان تغییر قانون اساسی شده بود) بر ضرورت «تقدم همهپرسی بر انتخابات» تأکید کرده بود تا در فضای رادیکال اغتشاشات ر به عنوان سیگنالهایی دال بر لزوم برخی تغییرات در سیاستها و راهبردهای نظام را گوشزد کند.
از همین روی تیم رسانهای و چهرههای نزدیک به روحانی بنا دارند در رسانهها تأکید کنند که مقصود روحانی مسئله «احیای برجام و رابطه با آمریکا» در سیاست خارجی، مسئله «نظارت استصوابی» در سیاست داخلی، مسئله «گشت ارشاد» در مسائل اجتماعی و مسئله «یارانههای پنهان» در اقتصاد بوده و لازم است که نظام حکمرانی در این رابطه دست به همهپرسی بزند.
بررسیها نشان میدهد که روحانی و تیم رسانهای وی در آن ایام ضمن تعریف برجام بهعنوان یگانه راهحل مشکلات، بهنقد سیاست خارجی در ماجرای اوکراین، انتقاد در خصوص شکلگیری دوقطبی در ماجرای حجاب و شکست ایده حاکمیت یکدست پرداخته و تأکید میکردند که حاکمیت باید با برداشتن گامهای بلند در سیاست داخلی، خارجی، اجتماعی و اقتصادی از برجام تا حجاب، ملت را به رأی دادن به تحولات در چارچوب همین قانون در همهپرسی یا انتخابات فراخواند.
محمد قوچانی عضو شورای رسانهی دولت روحانی در گفتگو با وبسایت انصاف نیوز پرده از این تحرکات برداشته و گفته است:
بنبستی که مدنظر آقای روحانیست با بنبست آقای خاتمی هم شباهت دارد و هم تفاوت. شباهت آن در نسبت میان جامعه و حکومت است. آقای خاتمی و آقای روحانی هر دو معتقدند که میان دولت(به معنی عام کلمه) و ملت شکافی به وجود آمده که در انتخابات سال ۹۸ و سال ۱۴۰۰ عمیق شده و در اعتراضات ۱۴۰۱ هم به یک گسل بدل شده است. این گسل فاصلهای بسیار نگرانکننده است.
سردبیر روزنامههای اصلاحطلب در ادامه با اشاره به گفتمان هویتی میانهروها گفته است: آقای روحانی به نقد جریان اصلاحطلب نیز میپردازد. جریان اصلاحطلب دچار نوعی انفعال و بیعملی شده که باعث به وجود آمدن بنبست جدیدی میشود. بنبست در بنبست شکل میگیرد؛ شرایط به گونهایست که جریان اصلاحطلب به دلیل علقهای که به انقلاب و نظام سیاسی دارد نمیتواند برانداز باشد؛ نه ممکن میداند و نه مفید و از طرفی اعتراضات خیابانی، حتی اگر مدنی بدانیمشان، هم به نتیجهی مطلوب خود نرسیده است. مسئلهی آقای روحانی این است که بتواند این گفتمان را همچنان در جامعه حفظ کند و صرفا محدود به زمان قدرت گرفتن یک دولت نباشد. افرادی که طرفدار این گفتمان آقای روحانی هستند شکاف امروز جامعهی ما را شکاف اصلاحطلب- اصولگرا به معنای کلاسیکش نمیدانند بلکه شکاف را میان اعتدال و افراط میدانند.
عضو شورای مرکزی کارگزاران با اشاره به اختلاف میانهرو ها با رادیکالها افزوده است: خانهنشینی، نداشتن هیچ عملکردی در اوج اعتراض و تصور اینکه با رای ندادن و فعالیت سیاسی نداشتن نوعی قهر را انجام دادهایم نمیتواند درست باشد. البته این رویکرد را هم من نمیتوانم نفی کنم چرا که میتواند روشی برای اعتراض باشد اما به شرطی که این روش اعتراض موثر باشد. اگر عدهای در خانه بنشینند و این خانهنشینی منشا اثر و آگاهی جامعه شود مفید است یعنی اگر در انتخابات مجلس شرکت نکردند؛ مجلس اقلیتی روی کار آمد که جامعه نسبت به مشروعیت قانونگذاری مجلس دچار مسئله شد و قوانینش حکمفرما نشوند آنگاه این شرکت نکردن مفید خواهد بود. ما میدانیم هم از ناحیهی نیروهای شبهحکومتی و هم از جانب نیروهای اپوزیسیون این احتمال وجود دارد که هر اعتراض خیابانیای به خشونت منجر شود به خصوص که نظریهپردازانی مانند شیرین عبادی وجود دارند که از عبارتهایی مانند دفاع مشروع استفاده میکنند و این علیرغم اشتیاقی که به صلحجوئی دارند خودش تشویق به خشونت است.
قوچانی با گذاشتن ممیمزی میان اصلاحطلبان پارلمانی و اصلاحطلبان ساختاری میگوید: من به انتخاباتی که در پیش است به دلایل مختلف خیلی امیدی ندارم ازجمله خود اصلاحطلبان که جدی وارد انتخابات نشدند. با این حال فکر میکنم همین یک برگ رای به آقای روحانی یا شخص دیگری که در مجلس است خودش نماد یک کنش سیاسی موثر است و یادآور اهمیت نهاد انتخابات است.
روحانی و هسته اصلی تصمیمساز وی برنامه و کنشهای انتخاباتی خود را به حزب اعتدال و توسعه سپرده و مجموعه رایزنیهایی را برای انجام ائتلاف آنچه میانهروها خوانده میشود نیز صورت گرفته است اما در خصوص انتخابات خبرگان رهبری شنیدهها حکایت از کنش و مدیریت مستقیم شخص حسن روحانی دارد.
رئیسجمهور سابق در این زمینه میکوشد تا خود را جانشین مرحوم هاشمی رفسنجانی در عرصه انتخابات مجلس خبرگان رهبری تعریف و در جایگاه جریان سوم این انتخابات مدیریت نماید.